Overspannen? Of toch een burn-out? Veelal wordt gedacht dat het hetzelfde is, dit is echter niet zo. Er zit namelijk een dun lijntje tussen de twee begrippen. Bij een burnout is meestal het stadium van overspannenheid overschreden, waardoor je dus “burned-out” bent. Maar wat is overspannen zijn dan exact?
Om dit goed te duiden kijken we even naar het woord zelf, daar zit misschien zelfs het antwoord al in: OVER-SPANNEN, in het woordenboek staan meerdere definities voor het woord “spannen”. In de context van dit geschreven stuk kan je het beste kijken naar de vertalingen “strak houden, strekken, strakzetten”. Je OVER-spant jouw eigen zijn om bijvoorbeeld een bepaald resultaat te behalen of door te piekeren. Je onttrekt te veel van je energie aan iets negatiefs eigenlijk.
Voorbeeld
Zie het bijvoorbeeld zo: wanneer je in de winter er buiten op uit trekt en jezelf niet warm aankleedt, dan gaat al je energie uit naar het warm houden van je lichaam, waardoor er weinig energie overblijft om jezelf fijn te voelen of te genieten. De focus wordt weerlegd van het ervaren zelf, naar het reguleren van de lichaamstemperatuur waardoor er nog maar weinig energie overblijft voor andere dingen. Zo is dit dus eigenlijk ook met overspannen. Je onttrekt zoveel van je energie aan één bepaald iets, of meerdere dingen, dat er weinig positieve energie overblijft.
Gevolg
Daardoor worden mensen rusteloos, hebben ze last van slaapgebrek, zijn ze oververmoeid, hebben ze geen eetlust etc. zoals boven beschreven, het is het stadium wat je vaak bereikt vóór een burn-out. Dit betekent echter niet dat overspannenheid op zichzelf niet al erg genoeg is.
Doordat er zoveel energie wordt onttrokken blijft er dus weinig energie over. Het slaapgebrek bijvoorbeeld kan gaan zorgen voor humeurigheid, of stemmingswisselingen. Daarom is het belangrijk om ook bij overspannenheid dezelfde afwegingen te maken als bij het definitieve stadium: een burn-out. Zit ik op de goede plek? Werk ik aan de doelen die IK wil bereiken, of ben ik bezig met doelen vóór iemand te behalen?
Overspannenheid hoeft echter niet alleen werkgerelateerd te zijn natuurlijk. Een hectische thuissituatie, een familieconflict kunnen bijvoorbeeld ook tot overspanning leiden. Je ziet vaak het trechtereffect, meerdere problemen komen samen op één punt.
Maar in plaats van dat alles nog door de trechter loopt, klontert alles samen bij de uitloop van de trechter. Het loopt niet meer door en alles wat erbij komt vernauwd de trechter alleen maar totdat er geen plek meer is en het dus leidt tot bijvoorbeeld een burn-out.
Wat zijn de kenmerken van overspannenheid?
Laten we even wat herkenningspunten van overspanning onder elkaar zetten;
- Vermoeidheid
- Constant spanning voelen of een soort opgejaagd gevoel ervaren.
- Ondanks de vermoeidheid slaapproblemen ervaren (meestal inslaapproblemen).
- Minder zin in sociaal contact hebben.
- Piekeren.
- Humeurigheid én dit om voelen slaan naar stemmingswisselingen.
Zo zijn er natuurlijk heel veel handelingen/patronen te wijden aan overspanning, dit zijn echter toch wel de dingen die in uiteindelijk erg vaak terugleiden naar overspanning. Let wel op, er is een dun lijntje tussen niet alleen een burn-out en overspanning, ook tussen overspanning en depressie.
Je kan het onderscheid echter wel zien in het feit dat je bij een depressie vaker somberheid of een leeg gevoel ervaart, waar je bij overspanning die constante spanning/ opgejaagde gevoel ervaart.
Wanneer ben ik overspannen of heb ik een burn-out?
Kortom, is overspanning dus vaak de aanloop naar een burn-out. Er zit altijd een opbouw naartoe waar het allemaal natuurlijk begint met milde, eenvoudige stressklachten. De doorbraak naar overspanning is namelijk dat het hormonale stelsel in de war aan het raken is, dit is bij stressklachten niet. Wanneer men van een burn-out spreekt, is het hormonale stelsel volledig ingestort, vandaar dat revalidatie na een burn-out erg lang duurt in tegenstelling tot overspanning.
Ga langs de huisarts als je denkt dat je klachten ervaart.
Wat kan Verblinker voor jou betekenen?
Je las een blog op de website van Verblinker. Mijn naam is Michel Vorstenbosch. Ik verzorg coaching en training voor professionals die willen werken aan hun persoonlijke organisatie. Ik help je om meer grip te krijgen op je tijd en energie. Op mijn website vind je een kennisbank bomvol waardevolle informatie.
Verder kan ik je helpen met:
Het uitblinkerstraject: persoonlijke coaching
Liever concreet aan de slag? Kies voor het uitblinkerstraject van Verblinker. Samen gaan we aan de slag met het verbeteren van jouw persoonlijke effectiviteit. We gaan aan de slag met thema’s zoals persoonlijke waarden, kwaliteiten en talenten, jouw energiegevers en energievreters. Wil je dit via je werkgever laten verlopen, geen enkel probleem? Of heb je een werknemer die je dit traject wilt aanbieden? Ook dit kan.